Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2022 r., w sprawie o sygn. akt II Ca 489/23 prawomocnie potwierdza nieważność umowy kredytu złotowego, opartego o WIBOR powiększany o „współczynnik zmiany”. 

Sąd pierwszej instancji (sygn. akt IX C 1132/19), potwierdził nieważność umowy kredytu złotówkowego. Umowę zawarto w 2006 r. z Lukas Bankiem. Lukas Bank został przejęty przez Credit Agricole. 

W konsekwencji Sąd nakazał zapłacić rzecz kredytobiorcy ponad 49 000 zł tytułem zwrotu spłat. Obciążył bank kosztami procesu.

Nieważna Umowa Kredytu Złotówkowego: Jak To się Stało? Dlaczego Credit Agricole przegrał?!

Postanowienia Umowy Kredytowej

Umowa kredytu z Lukas Bank z dnia 12 grudnia 2006 r. stanowiła wzorzec umowny. Wadliwe postanowienia w umowie dotyczą oprocentowania i waloryzacji, tj:

1. Oprocentowanie Kredytu: „Oprocentowanie kredytu jest zmienne i wynosi sumę stopy bazowej oraz marży banku. Stopa bazowa określona jest jako WIBOR 3M, a marża wynosi 0,5%” (§ 4.1 umowy).
2. Zmiana Oprocentowania: „Wysokość oprocentowania kredytu jest ustalana na podstawie stopy bazowej obowiązującej w danym okresie oraz marży banku. W przypadku zmiany stopy bazowej, oprocentowanie kredytu zmienia się automatycznie w sposób określony w regulaminie” (§ 4.2 umowy).

Postanowienia Regulaminu Kredytów Mieszkaniowych

Regulamin, który stanowił integralną część umowy, miał zawierać szczegółowe zapisy, a jak się okazało niejednoznaczne, dotyczące ustalania wysokości oprocentowania kredytu:

1. Stopa Bazowa: „Stopa bazowa kredytu składa się z WIBOR 3M, której wysokość jest określana na podstawie średniej wartości WIBOR 3M z kolejnych notowań w okresie od 22-go do 27-go dnia miesiąca poprzedzającego kwartał kalendarzowy” (§ 27 ust. 2 regulaminu).
2. Zmiana Stopy Bazowej: „Stopa bazowa kwartalna jest stała w okresie kwartału kalendarzowego. Zmienia się w przypadku, gdy wartość bezwzględna różnicy pomiędzy kwartalną stopą bazową a średnią WIBOR 3M obliczaną dla kwartału przyszłego, jest co najmniej równa współczynnikowi zmiany podanemu w tabeli oprocentowania” (§ 28 ust. 3 regulaminu).

Analiza i Ocena Abuzywności

W odniesieniu do wymienionych postanowień, Sąd stwierdził:

1. Niejednoznaczność i Arbitralność: Zapis dotyczący zmiany oprocentowania „na podstawie współczynnika zmiany podanego w tabeli oprocentowania” (§ 28 ust. 3 regulaminu) stanowi klauzulę abuzywną. Wpółczynnik nie został precyzyjnie określony ani w umowie ani regulaminie. Prowadzi to do nieprzewidywalności wysokości oprocentowania i wysokości rat kredytowych. Stworzenie takich warunków, gdzie jedna ze stron (bank) ma możliwość arbitralnego ustalania wysokości świadczenia, narusza zasady dobrych obyczajów i interesy konsumenta (art. 385¹ k.c.).
2. Zasady Ustalania Kursów Walut: Regulamin i umowa nie precyzują w sposób dostateczny zasad ustalania kursów walut, które są podstawą do przeliczenia wysokości kredytu na walutę obcą i wyliczenia rat kapitałowo-odsetkowych. Ponieważ postanowienia te są niejednoznaczne, a to może prowadzić do sytuacji, gdzie konsument nie ma rzeczywistej możliwości zweryfikowania zasadności naliczanych kwot (art. 385¹ k.c.).

Nieważna Umowa Kredytu Złotówkowego i Aneksu

W świetle przeprowadzonej analizy, postanowienia dotyczące zmiennego oprocentowania oraz waloryzacji umowy kredytowej są abuzywne i rażąco naruszają interesy konsumenta. Nieważność umowy prowadzi do stwierdzenia nieważności aneksu, który zmieniał warunki kredytu, w tym mechanizm waloryzacji i przeliczenia kursów walut.

Podsumowując Sąd uznał, że umowa kredytu z dnia 12 grudnia 2006 r. oraz aneks z dnia 23 lipca 2008 r. są nieważne, dlatego w rezultacie Sąd nakazał zapłatę kwoty ponad 49 000,00 zł.

Dlaczego i Twoja Umowa Kredytu Może Mieć Wady?

Wiele umów kredytowych zawieranych przez banki może zawierać podobne wady, które prowadzą do ich abuzywności i nieważności. Poniżej przedstawiam szczegółową analizę przyczyn występowania tych wad w umowach kredytowych:

1. Niejednoznaczność i Arbitralność Oprocentowania

Niejednoznaczność Oprocentowania

Umowy kredytowe często zawierają zapisy dotyczące zmiennego oprocentowania, które są nieprecyzyjne i niejednoznaczne. Zapis dotyczący zmiennego oprocentowania, który opiera się na WIBOR, może być sformułowany w sposób nieprecyzyjny.

Przykład: „Oprocentowanie kredytu jest zmienne i wynosi sumę stopy bazowej oraz marży banku. Stopa bazowa określona jest jako WIBOR 3M, a marża wynosi 0,5%” (§ 4.1 umowy).

W takim zapisie nie ma dokładnych informacji na temat tego, jak często i w jaki sposób zmienia się WIBOR, ani jak jego zmiany wpływają na oprocentowanie kredytu.

Arbitralność w Ustalaniu Oprocentowania

Regulamin lub umowa mogą zawierać niejasne zapisy o zmianach oprocentowania

Przykład: „Zmiana oprocentowania następuje na podstawie tabeli oprocentowania, która jest ustalana przez bank i może być zmieniana według jego uznania” (§ 28 ust. 3 regulaminu).

Taki zapis pozwala bankowi na swobodną i niekontrolowaną zmianę warunków kredytu. To stanowi nnaruszenie zasad dobrych obyczajów oraz interesów konsumenta. Skutkiem może być nieważna umowa kredytu złotówkowego.

2. Brak Precyzyjnych Kryteriów Waloryzacji

Niejednoznaczność Kryteriów Waloryzacji

Brak jasnych zasad ustalania kursów walut lub wartości wskaźników waloryzacyjnych może prowadzić do sytuacji, gdzie konsument nie ma pełnej kontroli nad wysokością swoich zobowiązań.

Przykład: „Waloryzacja kwoty kredytu następuje według kursu wymiany ustalanego przez bank, który nie jest ściśle określony w umowie” (§ 12 umowy).

Brak jasnych odniesień do metodologii ustalania kursów walut lub wskaźników. Skutkiem może być nieważna umowa kredytu złotówkowego.

3. Niedostateczne Informowanie Konsumentów

Brak Transparentności Informacyjnej

Banki często stosują złożone umowy zawierające skomplikowane mechanizmy finansowe. Konsumenci nie zawsze mają możliwość w pełni zrozumieć warunki umowy oraz ich potencjalne skutki. To może skutkować uznaniem takich postanowień za abuzywne.

Przykład: „Bank nie ma obowiązku informowania kredytobiorcy o zmianach w tabelach oprocentowania i waloryzacji przed ich wdrożeniem” (w regulaminie lub umowie).

Niedostateczne informowanie kredytobiorców o zmianach wpływających na wysokość ich zobowiązań może zaskoczyć konsumentów nagłymi wzrostami kosztów kredytu.

4. Nieproporcjonalne Przenoszenie Ryzyka na Konsumenta

Przenoszenie Ryzyka Zmian Ekonomicznych

Wiele umów kredytowych przenosi ryzyko zmiany stóp procentowych lub kursów walutowych na kredytobiorcę, co może prowadzić do niekorzystnych skutków finansowych.

Przykład: „Ryzyko związane ze zmianą stopy referencyjnej ponosi kredytobiorca, a bank nie ponosi odpowiedzialności za zmiany w wysokości oprocentowania” (§ 7.3 umowy).

W tym wypadku kredytobiorca ponosi całe ryzyko związane ze zmianami ekonomicznymi, które są poza jego kontrolą.

Podsumowanie

Wady umów kredytowych, takie jak niejednoznaczność oprocentowania, arbitralność warunków, brak jasnych kryteriów waloryzacji oraz niedostateczne informowanie konsumentów, są powszechne. Wynikają one z praktyk stosowanych przez banki, które często wykorzystują swoją przewagę negocjacyjną, aby wprowadzać niekorzystne dla konsumentów postanowienia. 

Posiadasz kredyt w jednym z tych banków?

• Bank Millennium S.A. (w tym Eurobank S.A.),
• mBank S.A.,
• Santander Bank Polska S.A. (dawny Kredyt Bank S.A.),
• Getin Noble Bank S.A.,
• VeloBank S.A.
• Raiffeisen Bank International AG (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce (dawny EFG Polbank),
• ING Bank Śląski S.A.,
• BPH S.A. (dawny GE Money Bank S.A.),
• PKO BP S.A. (w tym Nordea Bank Polska S.A.),
• Pekao S.A.,
• Deutsche Bank Polska S.A.,
• BOŚ S.A.,
• Credit Agricole Bank S.A. (dawny Lucas Bank S.A.),
• DNB Bank Polska S.A.,
• Santander Consumer Bank S.A.,
• BNP Paribas Bank Polska S.A.,
• Credit Agricole Bank S.A.,
• Bank Handlowy w Warszawie S.A.,
• Bank Pocztowy S.A.

Nie Zwlekaj, Działaj i Pozwól Nam Działać!